Mest

Zeoliet in praktijk te duur voor toepassing als ammoniakbinder

Zeolieten hebben potentieel als ammoniakreducerende maatregel, maar vanwege de variatie in effectiviteit en de benodigde hoge doseringen, is toepassing in de praktijk economisch nog niet haalbaar, concluderen onderzoekers van het ILVO
Zeolieten hebben potentieel als ammoniakreducerende maatregel, maar vanwege de variatie in effectiviteit en de benodigde hoge doseringen, is toepassing in de praktijk economisch nog niet haalbaar, concluderen onderzoekers van het ILVO

Zeolieten (kleimineralen) kunnen in theorie de ammoniakemissie uit mest verlagen. Maar de effecten zijn wisselend en het product is te duur voor toepassing in de praktijk.

Dit blijkt uit onderzoek dat het Vlaamse instituut ILVO uitvoerde in opdracht van Boerenbond.

In theorie interessant

Zeoliet is een verzamelnaam voor kleimineralen die kationen, zoals ammonium, binden. Zeoliet toevoegen aan mest zorgt daardoor voor vermindering van de ammoniakemissie. Daarnaast zouden kleimineralen de diergezondheid, mestkwaliteit en gewasopbrengst kunnen verbeteren. Het toepassen van zeoliet is eenvoudig en vraagt geen grote investeringen. Het is dus in theorie een aantrekkelijke methode om in de praktijk ammoniakemissies te verlagen.

Veel variatie in samenstelling en werking

In opdracht van Boerenbond voerde het Vlaamse onderzoeksinstituut ILVO een uitgebreide studie uit naar zeoliet. De onderzoekers vonden in de wetenschappelijke literatuur overwegend positieve effecten van het product op onder andere de ammoniakemissie en diergezondheid. Maar de resultaten van onderzoeken waren niet  altijd hetzelfde. Bovendien blijken producten met zeoliet sterk te verschillen in samenstelling en daarmee ook in werking. 

Geen effect bij mengen met stal- en drijfmest

In een marktstudie vonden de onderzoekers in België maar liefst 28 commercieel beschikbare zeolietproducten. Zeven daarvan werden getest in proeven in potten met onder andere stalmest en drijfmest van rundvee. In proeven waarbij de zeoliet over stalmest werd gestrooid, werd voor de verschillende producten een reductie van de ammoniakemissie tussen de vijftig en nul procent gemeten. Mengen van zeoliet met stalmest had geen significant effect op de ammoniakemissie, net als toepassing in drijfmest.

Resultaat in praktijk variabel

Het zeolietproduct dat in de potproef bij uitstrooien op stalmest het meest effectief bleek werd ook getest in een potstal met vaarzen. Drie keer per week werd per vierkante meter 450 gram product uitgestrooid. Bij jaarrond gebruik zou dit neerkomen op een kostenpost van 190 euro per dier. Gemiddeld verminderde de ammoniakemissie in het experiment met 9 procent, maar in de eerste meetperiode was dit 16 procent en in de tweede slechts 2. De onderzoekers vermoeden dat de verminderde werking te maken heeft met een hoge luchtvochtigheid. De onderzoekers zagen een gunstig effect op de groei en voerefficiëntie van de vaarzen, maar dit effect was niet significant.

Hoge dosering maakt toepassing duur

‘Vermoedelijk werken zeolieten optimaal als ze hoog en droog op het mestpakket blijven liggen. Maar dit is in de praktijk moeilijk te waarborgen’, concluderen de onderzoekers. ‘Zeolieten hebben potentieel als ammoniakreducerende maatregel. Maar vanwege de variatie in effectiviteit en de benodigde hoge doseringen, is toepassing in de praktijk economisch nog niet haalbaar’, stellen ze vast.