In 2025 hangt mest van 40.000 koeien boven de markt

Door afroming van fosfaatrechten en de LBV-regelingen krimpt de Nederlandse melkveestapel volgend jaar met minimaal 3 procent en de varkensstapel met minstens 10 procent. Per saldo moet daardoor nog plaatsingsruimte gevonden worden voor de mest van 40.000 koeien.

Deze globale doorrekening maakte Alfons Beldman, sectorspecialist melkveehouderij bij Wageningen Economic Research, bij de presentatie van de cijfers over de inkomensramingen voor de agrarische sector.

In 2024 circa 6.000 euro meer mestafzetkosten

Nederlandse melkveehouders realiseren dit jaar naar verwachting een gemiddeld inkomen van 74.000 euro per onbetaalde economische jaareenheid. Dat is 9.000 euro meer dan in 2023. De stijging van het inkomen is met name te danken aan de goede melkprijs, die gemiddeld over dit jaar 8,5% hoger is dan in 2023. 

Deze opbrengststijging wordt echter deels tenietgedaan door hogere kosten. Zo stegen de gemiddelde kosten voor mestafzet van 8.000 euro per arbeidsjaareenheid (aje) in 2023 naar 14.000 euro per aje dit jaar.

Kosten mestafzet gemiddeld 17 euro per kuub

‘De stijging van de mestafzetkosten is op het eerste gezicht wellicht minder groot dan verwacht’, merkte Beldman op. ‘Voor mestafzet werden dit jaar vaak bedragen genoemd van rond de 30 euro per kuub. Deze gelden voor mest die via een intermediair wordt afgezet. Maar veel melkveehouders plaatsen mest rechtstreeks in de eigen omgeving, bijvoorbeeld bij akkerbouwers. Voor deze afzet gelden andere bedragen. Daardoor komen wij uit op een gemiddelde prijs voor mestafzet van 17 euro per kuub’, legde hij uit. 

De ‘meevaller’ in mestafzetkosten heeft mogelijk deels ook te maken met de opbouw van voorraden.

Minimaal 32.000 koeien minder door LBV-regelingen

De verwachtingen voor de melkprijsontwikkeling zijn gunstig, maar ook in 2025 zullen de kosten voor mestafzet stevig drukken op de inkomens van melkveehouders. Hoe hoog de mestafzetkosten in 2025 zullen zijn, durfde Beldman niet te voorspellen. ‘De aanscherping van de aanwendingsnormen door afbouw van de derogatie komt overeen met de mest van 140.000 melkkoeien. Maar de melkveestapel zal volgend jaar sowieso krimpen’, voorziet hij. ‘

Door 30 procent afroming van fosfaatrechten neemt het aantal koeien naar verwachting met 15.000 tot 16.000 af. En de verwachting is dat circa 270 melkveehouders zullen stoppen in het kader van de LBV-regelingen. Bij een gemiddelde bedrijfsgrootte van 118 koeien zijn dat zo’n 32.000 koeien’, rekende de onderzoeker voor. Mogelijk worden dat er nog iets meer, omdat het erop lijkt dat relatief grotere bedrijven hebben ingetekend op de regelingen.

Varkensstapel krimpt met minstens 10 procent

De onderzoekers van Wageningen Economic Research verwachten dat de varkensstapel volgend jaar met minimaal10 procent krimpt als gevolg van de LBV-regelingen. Opgeteld bij de verwachte krimp van de melkveestapel hangt er voor volgend jaar mest van nog 40.000 koeien boven de markt. 

Op dit moment wordt gesproken over plannen om 100.000 tot 150.000 koeien op te kopen. Deze aantallen zullen hard nodig om de mestmarkt op langere termijn in evenwicht te brengen, omdat in 2026 de mestaanwendingsnormen verder worden aangescherpt.