Conclusies Mesdagfonds nog geen reden om te juichen

Hebben de conclusies van het Mesdagfonds over de stikstofberekeningen een bres geslagen in de RIVM-rekenmethode? Een dag na de zeer drukbezochte perspresentatie in Den Haag lijkt het er niet op.

Landelijke media citeren gretig het weerwoord van het RIVM, dat stelt dat de onderzoekers van het Mesdagfonds fouten hebben gemaakt. Politici melden dat ze eigenlijk geen gegronde redenen zien om te twijfelen aan het instituut RIVM. Maar omdat twisten over cijfers geen goede basis is voor een stevig debat over het beleid opperen landbouwwoordvoerders dat de Mesdag-onderzoekers en het RIVM met elkaar om tafel moeten gaan. Een ding werd andermaal duidelijk: het stikstofdossier is zo ingewikkeld dat het bijna niet meer te volgen is. ‘Ik kwam voor een persbijeenkomst, maar het was eigenlijk meer een hoorcollege van anderhalf uur’, verzuchtte politiek verslaggever Joost Vullings bij Op1. 

Onderschatte rol van de scheepvaart

Het Mesdagfonds, door diverse media als belangenbehartiger voor de landbouw genoemd, heeft helaas niet gezorgd voor het verkleinen van de kloof tussen voor- en tegenstanders van ingrijpen in de omvang van veestapel.

Maar er werden gisteren wel degelijk nieuwe inzichten getoond. Dat het opkopen van een bedrijf aan de rand van, of zelfs in een natuurgebied, nauwelijks bijdraagt aan vermindering van de stikstofneerslag in de natuur. En dat het vreemd is dat het rekenmodel van het RIVM industriële bedrijven onder de 10.000 kg stikstofuitstoot (dat is vergelijkbaar met een bedrijf met 750 koeien) niet als piekbelasters ziet. En dat de vrachtschepen, omdat ze veel door Natura 2000-gebieden varen, een veel grotere bijdrage leveren aan de stikstofdepositie dan de commissie-Remkes berekende. Deze conclusies moeten toch nieuwe vragen oproepen bij beleidsmakers.

Rekenen met gedateerde cijfers

Wie vervolgens goed luisterde naar de harde slotconclusie van Jan Cees Vogelaar, voorzitter van het Mesdagfonds, hoorde meer dan het aan de kaak stellen van onkundig beleid en een oproep tot een parlementaire enquête. Vogelaar deed namelijk ook handreikingen. De landbouw kan via innovatief en slim werken zogen voor een stikstofreductie van 5 tot 8 procent. Hij verwees daarmee naar oplossingen als water bij de mest en minder eiwit in het voer, maatregelen die aangedragen zijn via het Landbouw Collectief. Ook wees Vogelaar nog fijntjes op het gegeven dat de rekenmodellen rekenden met data van 2017. Sinds dat jaar is de omvang van de veestapel met 4,5 procent koeien en 18 procent jongvee gedaald. Het is daarmee aannemelijk dat het percentage stikstofuitstoot van 25,1 dat Mesdag aan de landbouw toeschrijft, inmiddels nog lager uitvalt. 

Saneren kost veel geld en is nauwelijks effectief

Het is te hopen dat de politiek de bevindingen van het Mesdagfonds serieus neemt en niet als ‘alternatieve feiten’ ter zijde schuift. Of de landbouw nu 25 of 46 procent bijdraagt aan de stikstofuitstoot, het is nu wel duidelijk gemaakt dat saneren van bedrijven veel geld kost en nauwelijks stikstofwinst oplevert. Dat zal zelfs het RIVM bevestigen.

Het lijkt me een mooie aanleiding om de onderzoekers van het Mesdagfonds en het RIVM nog eens bij elkaar aan tafel te laten aanschuiven.