Surrogaatstieren verspreiden sperma van supervaders

Een team van wetenschappers van de universiteiten van Washington, Utah en Maryland in de Verenigde Staten en Edinbrugh in Schotland is er in geslaagd om stieren te ‘maken’ die kunnen worden gebruikt als zogenaamde ‘surrogaatverervers’.

Deze stieren produceren sperma dat niet de eigen genetische eigenschappen draagt maar die van een donorstier.

Eén donor als supervader

De wetenschappers slaagden erin om in mannelijke embryo’s het gen uit te schakelen dat zorgt voor de vruchtbaarheid. De stiertjes die uit deze embryo’s werden geboren waren steriel maar verder gezond. Nadat de onderzoekers stamcellen van een donordier inbrachten in de teelballen van de steriele stiertjes gingen deze alsnog levensvatbaar sperma produceren. Dit sperma bevatte echter uitsluitend de genetische eigenschappen van de donor. Door stamcellen van één donor in te brengen bij vele surrogaatstieren zou zo als het ware een supervader kunnen worden gecreëerd. Naast surrogaatstieren ‘ontwikkelde’ het team ook surrogaatberen en geitenbokken.

Topgenetica voor ontwikkelingslanden

Met de ‘surrogaatstieren’ is nog niet gefokt maar bij muizen was voortplanting succesvol. De wetenschappers zien interessante mogelijkheden voor de toepassing van hun techniek, onder andere om veehouders in ontwikkelingslanden de beschikking te geven over topgenetica. Hiermee zouden ze relatief eenvoudig en goedkoop hun veestapel kunnen verbeteren en de voedselproductie verhogen. Ook de verspreiding van specifieke kenmerken -bijvoorbeeld resistentie tegen ziekten of hittetolerantie- zou via surrogaatmannetjes sneller kunnen verlopen. Daarnaast zou de techniek kunnen worden gebruikt voor de instandhouding van bedreigde soorten en genetische lijnen.

Maatschappelijk gevoelig

De onderzoekers maakten voor hun experiment gebruik van Crispr-Cas9. Met deze techniek kunnen in het laboratorium gericht bepaalde genen worden geknipt en geplakt in genetisch materiaal. De praktische toepassing van de techniek is op dit moment in Europa nog niet toegelaten en ligt maatschappelijk gevoelig. Voorstanders wijzen er echter op dat Crispr-Cas9 niet hetzelfde is als genetische modificatie omdat geen soortvreemd genetisch materiaal wordt ingebracht.