Rabobank: ‘Kosten van hele zuivelketen omhoog door oorlog'

De ontwikkelingen in Rusland en Oekraïne gaan snel en hebben ook gevolgen voor de Nederlandse economie. Volgens Rabobank zit de impact voor de Europese en Nederlandse zuivel in eerste instantie vooral in een nog verdere kostenstijging in de gehele keten en zuivelprijzen die waarschijnlijk nog langer op een hoog niveau blijven.

‘Je ziet nu vooral dat alles heel snel veel duurder wordt’, vertelt Richard Scheper, zuivelanalist bij RaboResearch Food & Agri. ‘Er was al sprake van kostenstijgingen in de afgelopen maanden, maar dat zet nu extra hard door. Denk hierbij aan de prijzen voor gas en olie, maar ook de meeste agrarische grondstoffen zoals tarwe en mais. Boeren zullen bijvoorbeeld gaan merken dat krachtvoer, kunstmest en diesel nog duurder gaan worden.’ Daarnaast ziet Rabobank dat de Amerikaanse dollar in waarde is gestegen ten opzichte van de euro. ‘Laat het nu net zo zijn dat zowel olie, gas als agrarische grondstoffen op internationale markten vooral met Amerikaanse dollars worden betaald.’  

Hele productieketen ziet kosten stijgen

Sinds de invasie op Oekraïens grondgebied is de gasprijs met minstens 90 procent gestegen, wat effect heeft op de kosten van kunstmest en energie. Rusland heeft daarnaast de export van kunstmest stopgezet, meldde de nieuwssite Vilt gisteren. ‘De kostprijs voor landbouwproducten gaat omhoog voor veehouders en akkerbouwers. Maar de verwerkers merken het ook doordat ze veel energie gebruiken en brandstof nodig hebben voor transport. De hele productieketen ziet de kosten omhoog gaan’, vertelt Scheper. 

Consumenten gaan dit ook merken

Tot nu toe komt die verhoogde rekening vooral bij boeren en verwerkers terecht, laat Scheper weten. ‘Het is een olievlek die zich langzaam uitbreidt. Doordat op veel producten contracten liggen met prijsafspraken – voor boter is dit vaak één tot enkele maanden, terwijl voor kaas zes maanden geen uitzondering is – is er een vertraagd effect op de prijsstijging in de consumentenprijs. Maar als de contracten aflopen, zullen de consumenten dat uiteindelijk ook terugzien. En dit geldt ook voor heel veel andere voedingswaren. Denk hierbij aan brood, maar ook aan vleeswaren.’ 

Al acht jaar geen export naar Rusland

Volgens Scheper zijn de gevolgen voor de export van zuivel beperkt. ‘In 2014 werd de handel tussen de EU en veel westerse landen met Rusland al stilgelegd, omdat Rusland toen een importverbod had opgelegd. Toen zijn we de export van ruim 250.000 ton kaas en 30.000 ton boter verloren, ruim twee keer het kaasvolume wat destijds naar de Verenigde Staten ging. Daar hebben we toen dus last van gehad.’ Voor nu zit de impact voor de zuivelketen vooral in kostenstijgingen en zuivelprijzen die waarschijnlijk nog langer op een hoog niveau blijven. ‘Op de langere termijn kan ook de relatie tussen Rusland en China een punt gaan worden. Dat zou meer effect kunnen hebben op handelsstromen.'